τρία χρώματα για μια "παλιά" ταινία

 Αν ψάχναμε στα χρώματα να συμβολίσουμε αξίες και ιδεώδη, το τρίπτυχο που ξεδιπλώνει ο πολωνός σκηνοθέτης Κριστόφ Κισλόφσκι αρκούσε.

Ραμμένη πάνω σε patchwork σημαίας, κάθε χρώμα και ταινία, κάθε ταινία και μια αξία, συμβολισμοί πολλοί.

Στο χρώμα της φωτιάς, του πάθους και του θυμού, της πάλης των τάξεων και της αριστεράς, της επανάστασης, το κόκκινο πανί, η αντίθεση στο κιαροσκούρο.

Στο κόκκινο η αδελφοσύνη θέλει να κατακτηθεί.

Στο μπλε της πορσελάνης, της ηρεμίας, του απέραντου χαλάζιου, της μπλε ώρας της ημέρας λίγο πριν χαθεί το φως, υπερασπίζεται την ελευθερία, την συναισθηματική, πολιτική, κοινωνική. Ακόμα και στα μπλε η εσωτερική μάχη με τον εαυτό φαίνεται όντως πιο δύσκολη απ’ ότι με τους άλλους. Απαιτεί τεράστια δύναμη για να σηκωθείς μετά από μια προσωπική καταστροφή, από το ατέλειωτο βάσανο της αγάπης. Υπάρχει ωστόσο πάντα η ελπίδα κι ο δρόμος της μοναξιάς ως λύτρωση, όσο κι αν προτιμάται κάποιες φορές, ματαιοπονεί μπροστά στην επικοινωνία. Αλήθεια, πόσο ανάγκη υπάρχει στο να παραμένουμε συνδεδεμένοι;

Θέλω να ανήκω, να είμαι.

Τότε, όταν η τριλογία έπαιρνε σάρκα και οστά (’93-’94), η συνθήκη του Μάαστριχ (1992) δυνάμωνε τα ντεσιμπέλ του Ευρωπαϊκού Ιδεώδους με τη μουσική της Ευρωπαϊκής Ένωσης (όταν η μουσική προσομοιάζει με τον συνθετικό ιστό μιας κοινωνίας). Η ανάγκη να είμαστε σε επικοινωνία ολοένα και δυναμώνει από τότε.

Λίγο αργότερα ήταν, που τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης (και τα δίκτυα γενικά) θα ανέτρεπαν κάθε προσδοκία.

Μεταξύ των πολλών ερωτημάτων που τίθενται στις ταινίες είναι και το πόσο κοντά είναι το αναπόφευκτο της απάτης .Το απαντά στην κόκκινη ταινία με την ύπαρξη ενός περίεργου τύπου (πρώην δικαστή) που η περιέργεια να θέλει να μάθει τον κάνει να κρυφακούει. Είναι στα αλήθεια ένας ηδονοβλεψίας που δεν αντιστέκεται στη δύναμη που του ασκεί το σκοτεινό αντικείμενο του πόθου του. Αν είναι έγκλημα αυτό που κάνει, τότε στις μέρες μας το να έχεις κατάματα τόση βία και αίμα και να μην παρεμβαίνεις, τι είν

αι;

Ποια η ευθύνη, αντίστοιχα, από τις επιπτώσεις μιας οικολογικής καταστροφής, αν κάθε συμπτωματικό γεγονός δηλώνεται ως τυχαίο; Η ιστορία θα επαναλαμβάνει τον εαυτό της χωρίς εμάς;

Στην λευκή πτυχή της τριλογίας ένας πολίτης (προερχόμενος από κομμουνιστική χώρα) διεκδικεί την ισότητα στη χώρα του φωτός. Αναζητά επίσης την αγνότητα, την ειλικρίνεια, την ασφάλεια στην συντροφιά, μια δική του πίστη, αλλά γνωρίζει τον φόβο στη συζυγία, την εγκατάλειψη και την ένδεια, το τι σημαίνει να μην έχεις τίποτα.

Η τριλογία παραμένει αειθαλής. Έχει ενιαία γραμμή και πατάει στο όραμα της Ευρωπαϊκής Ένωσης που με την σειρά της πατάει στο Διαφωτισμό, στη Γαλλική επανάσταση, στους αγώνες ενάντια στον φασισμό και τον ολοκληρωτισμό, στα ιδεολογικά (και καλλιτεχνικά) ρεύματα ανά εποχή. Μοιάζει με κάθε σημαία σαν αυτές που κραδαίνουν μαχητές και υπερασπιστές των αξιών στο πέρασμα της ιστορίας. Από τη μια αποτελεί σύμβολο εξουσίας και ισχύος. Την ίδια στιγμή από αντικείμενο μνήμης εύκολα χρησιμεύει σε λάβαρο εξέγερσης. Κι αυτό δεν το θέλουμε πάντα. Στις μέρες μας ιδίως, που οι σημαίες ανεξαρτησίας επιστρέφουν, ως μια τάση εναντίωσης με τα καθεστώτα που αμφισβητούνται, θα ψάχνουμε σε κάθε κόχη και αγκωνή να βρίσκουμε σημάδια και λεκέδες που τις δικαιώνουν.

δημοσιεύτηκε στο www.freesocial.gr